Kernkwaliteit, valkuil en uitdaging

(Dit is een samenvatting / vrije vertaling van ‘Bezieling en kwaliteit in organisaties’, D. Ofman, zie bij links: www.kernkonsult.nl). Dit heb ik uitgebreid met mijn visie op de relatie tussen gezondheid en emoties, via het werken met kernkwadranten. Het is in onze cultuur normaal om meer te kijken naar wat je fout doet, dan naar wat je goed doet. Goed is ‘normaal’ en datgene wat aandacht krijgt zijn je ‘fouten’. In het onderstaande systeem wordt vooral uitgegaan van je goede kwaliteiten. Sommige eigenschappen/ kwaliteiten van jezelf kun je als zo vanzelfsprekend ervaren, dat je je er misschien nauwelijks bewust van bent. Dit kun je een kernkwaliteit noemen. Maar soms is er van die vanzelfsprekende goede eigenschap net iets teveel aanwezig (voor jezelf en/ of je omgeving), of vind je het moeilijk om een balans te vinden tussen die kwaliteit en een andere goede eigenschap. Kernkwadranten kunnen helpen hier meer inzicht in te krijgen op een heldere manier.

Kernkwaliteiten

Kernkwaliteiten zijn positieve eigenschappen die tot het wezen (de kern) van een persoon horen. Een kernkwaliteit geeft kleur aan een persoon; het is datgene waar je het eerst aan denkt als je die persoon beschrijft. Minder belangrijke eigenschappen zijn ook doordrongen van die kernkwaliteit.
Voorbeelden van kernkwaliteiten zijn zorgzaamheid, zorgvuldigheid, eerlijkheid, moed, daadkracht, openheid, flexibiliteit, ordelijkheid, invoelingsvermogen etc.
Kernkwaliteiten zijn uitingen van je wezen/ het Zelf, waar bezieling uit voortkomt. Een persoonlijkheid is sterker/ zuiverder als hij/zij in staat is te leven in harmonie met zijn eigen kernkwaliteiten. Iemand die z’n eigen wezen niet voldoende kent/ ruimte geeft is als een radio die niet goed is afgestemd op de zender; het stoort, er klopt iets niet.
Kernkwaliteiten zijn ook altijd aanwezig; je kunt ze niet aan of uit zetten. Je kunt ze wel verborgen houden voor je omgeving. Als je je kernkwaliteiten kent, kun je ze ook bewuster gebruiken, of werk zoeken waarbij je kernkwaliteiten goed passen.

Valkuil, een overmaat van je kernkwaliteit

Zoals er geen licht kan zijn zonder donker, zo heeft ook iedere kernkwaliteit een zon- en een schaduwkant. De schaduwkant wordt ook wel de vervorming genoemd. De vervorming is niet het tegenovergestelde van de kernkwaliteit, maar het is een te ver doorgeschoten zijn van die kwaliteit. Als je kernkwaliteit is dat je veel aandacht hebt voor anderen, kan dit doorschieten in bemoeizucht of uit het oog verliezen van de aandacht voor je eigen behoeftes. Dan wordt iemands kracht zijn zwakte. Andere voorbeelden van combinaties ‘kernkwaliteiten en valkuilen’ zijn:

flexibiliteit / wispelturigheid of onbetrouwbaarheid
ontspannen / gemakzuchtig
daadkracht / drammerigheid of ongeduld
actief / rusteloos
humoristisch / bij problemen alleen communiceren via grapjes (niemand weet wat je werkelijk vindt)
harmonieus / meningsverschillen negeren/ geen eigen mening vormen

Je kunt ook vanuit de valkuil terug gaan zoeken naar iemands kernkwaliteit. Dit is vaak moeilijker, omdat je je soms zo kunt ergeren aan iemands vervorming dat je weinig open kan kijken naar de goede kwaliteit die hierachter schuilt. Mogelijk is dit een eigenschap waarin je zelf weinig energie steekt.
Iemand waarbij je vaak irritatie voelt omdat je hem als afstandelijk ervaart, is misschien heel goed in staat om te analyseren wat ‘jouw probleem’ is en wat zijn eigen aandeel is in de problematische relatie. Afstandelijkheid kan een vervorming zijn van ‘helder denken’.

Het is belangrijk om er bij stil te staan, dat gedrag en iemands persoon niet precies hetzelfde is.
Een persoon uit zich door bepaald gedrag. Iemand is als persoon nooit gemakzuchtig, drammerig of klef!
Als het je lukt om vanuit een positieve benadering naar iemands ‘vervormingen’ te kijken, dan lukt het vaak veel eerder om hier een oplossingsgericht gesprek over te beginnen.

Uitdaging, die vult je kernkwaliteit aan

Elke kernkwaliteit heeft dus een valkuil die erbij hoort, maar hierdoor kun je ook je uitdaging ontdekken. Een uitdaging is het positieve tegenovergestelde van je valkuil.
Als iemand erg daadkrachtig is, kan de valkuil zijn dat hij al bezig is oplossingen te realiseren voor problemen die anderen nog niet tot zich hebben laten doordringen. Laat staan dat ze hebben stilgestaan bij de manier waarop ze het probleem zelf zouden hebben willen oplossen. Zo iemand kan als overheersend worden ervaren; iemand die anderen niet de ruimte laat. De uitdaging in zo’n contact kan zijn om geduld te hebben tot de ander in staat is om onder ogen te zien dat er ‘schade’ ontstaat als het probleem niet wordt aangepakt. Het komt veel voor dat mensen een probleem wel waarnemen, maar het bagatelliseren of voor zich uit schuiven. De daadkrachtige persoon kan in zo’n situatie de ander confronteren met het probleem. Daar komt vaak nog de uitdaging bij om dit op een effectieve manier te doen; door ‘af te stemmen op de ander’ en dus niet te gaan drammen dat het probleem al jaren duidelijk is!

De kernkwaliteit en de uitdaging zijn 2 eigenschappen die elkaar aanvullen. Je moet leren een balans te vinden tussen die 2 goede eigenschappen, want als je dat niet lukt kom je vaak in je valkuil terecht.
Het probleem hierbij is dat een daadkrachtig iemand geduld kan ervaren als passiviteit, dus als het tegenovergestelde van zijn kernkwaliteit. Vaak is het moeilijk voor de betrokkene om in te zien dat deze 2 kwaliteiten samen kunnen gaan.
Als bij de kernkwaliteit flexibiliteit de valkuil ‘wispelturigheid’ hoort, dan is de uitdaging ‘ordelijkheid’. Geordende flexibiliteit mondt niet meer uit in wispelturigheid. Maar ordelijkheid kan heel moeilijk zijn voor iemand die flexibiliteit als kernkwaliteit heeft!

Allergie, vaak de bron van je ontwikkelde kernkwaliteit

Hierboven werd het voorbeeld gegeven van de uitdaging ‘ordelijkheid’ bij de kernkwaliteit ‘flexibiliteit’. Waarom vindt iemand ‘ordelijkheid’ zo’n moeilijke opgave? Soms ontwikkelen mensen hun kernkwaliteit omdat ze zoveel moeite hebben met het tegenovergestelde ervan, bijvoorbeeld omdat ze als kind erg veel moeite hebben gehad met deze eigenschap van één van hun ouders. Als je overgevoelig bent voor starheid, kun je flexibiliteit heel veel ruimte geven. Maar starheid is niet hetzelfde als ordelijkheid, maar is een overmaat aan ordelijkheid. Het is teveel van het goede.
Net als je valkuil een overmaat was van je kernkwaliteit, is je allergie een overmaat van je uitdaging. Het zijn beide vervormingen van positieve kwaliteiten.
Je kunt het ook omdraaien: datgene waar je allergisch voor bent, kan een teveel zijn van datgene wat jouw grootste uitdaging is. Vaak kun je iets leren van datgene waar je allergisch voor bent.

Hierbij kan ook minachting om de hoek komen; je kan als daadkrachtig persoon minachting voelen voor iemand die veel meer geduld (= jouw uitdaging) heeft dan jijzelf, omdat je het ervaart als passief (= jouw allergie).
Minachting creëert afstand en maakt dat je niet nadenkt over je eigen ’tekorten’/ gebrek aan heelheid.
Er is ook een risico dat je bij iemand die jouw uitdaging als kernkwaliteit heeft, je snel in je valkuil terechtkomt. Bij een geduldig en vredelievend persoon met als uitdaging ‘problemen aanpakken’ kan een daadkrachtig persoon overhaast gaan optreden omdat-ie zich mateloos irriteert aan de afwachtende houding van de ander (en als respectloos worden ervaren omdat-ie hard optreedt in de probleemsituatie).
Je kunt ook bewondering voelen voor iemand die jouw uitdaging veel ruimte weet te geven. Dus zowel minachting als bewondering voor eigenschappen kunnen je helpen te ontdekken waar je eigen uitdagingen liggen.

Ontstaan van conflicten

Conflicten kunnen ontstaan als je een ander gaat verwijten dat hij niet vergelijkbare kwaliteiten heeft als jij. Als ‘zorgzaamheid’ een sterke kwaliteit van je is, kan een relatie uitmonden in verwijten als je vindt dat de ander niet genoeg aandacht heeft voor jouw behoeftes. Maar in hoeverre ben je duidelijk geweest in het aangeven ervan? Of vind je misschien dat een ander jouw behoeftes maar moet aanvoelen, omdat je dat zelf zo goed kan en zo vanzelfsprekend vindt?
Conflicten ontstaan ook vaak als de allergie van de één samenvalt met de valkuil van de ander. Dit gebeurt soms als je in eerste instantie iemand uitkiest als vriend of partner, die erg goed in staat is voor z’n eigen behoeftes op te komen, terwijl jij zorgzaamheid als kernkwaliteit hebt. De vervorming van ‘opkomen voor eigen behoeftes’ kan zijn dat je weinig oog hebt voor behoeftes van anderen. De zorgzame persoon kan dit als kilheid gaan ervaren, waar hij zelf allergisch voor is. Eerst koos je iemand juist uit omdat hij iets kon wat jij moeilijk vond en vervolgens loopt de relatie daarop juist stuk. Door je allebei in te zetten voor je eigen uitdaging kan je zo’n impasse doorbreken.

Oplossen van conflicten

Het op een diep niveau oplossen van conflicten lukt alleen als beide partijen hun uitdaging in balans weten te brengen met hun kernkwaliteit. Meestal lukt het mensen wel om te zien wat hun uitdaging is en om daar goed mee te leren omgaan. Het gebeurt daarbij echter vaak dat ze van hun oorspronkelijke uitdaging een nieuwe kernkwaliteit maken, zonder tegelijkertijd contact te kunnen houden met hun oorspronkelijke kernkwaliteit. Dit kan ontstaan doordat hun oorspronkelijke valkuil hun nieuwe allergie is geworden!
Voorbeeld: iemand heeft als allergie ‘negeren/ genegeerd worden’ en ontwikkelt de kernkwaliteit ‘betrokkenheid’. Een valkuil daarbij is ‘contact met jezelf verliezen’. De bijbehorende uitdaging is ‘afstand nemen’, bijvoorbeeld door goed te leren analyseren wat er aan de hand is. Als iemand goed leert om situaties te analyseren, maar daarbij zijn oude valkuil ‘contact met jezelf verliezen’ als allergie heeft gekregen, dan kan het moeilijk zijn om bij die analyse ook echt in contact te blijven met de mensen die je analyseert. Dus het aanleren van je uitdaging moet wel gepaard blijven gaan met behoud van je oorspronkelijke kernkwaliteit!
Dit lukt alleen als je je oorspronkelijke allergie weet te overwinnen. Die allergie heeft mijns inziens vrijwel altijd te maken met je jeugd en met de valkuilen van je ouders en/ of met trauma’s die je op jonge leeftijd hebt meegemaakt.

Relatie gezondheid en kernkwadranten

In de Oosterse geneeswijzen, in de homeopathie en veel andere stromingen bestaat de overtuiging dat emoties en gezondheid veel meer met elkaar te maken hebben, dan in de reguliere gezondheidszorg wordt aangenomen. In mijn stuk “het zit tussen je oren” geef ik allerlei verbanden aan tussen stress en gezondheidsklachten. Bij die gezondheidsklachten wordt in de reguliere gezondheidszorg slechts zijdelings gekeken naar emoties, die er mogelijk mee te maken hebben.

Door een aantal persoonlijke ervaringen met ontstekingen die direct verband hielden met een emotioneel proces wat ik in diezelfde periode doormaakte, ben ik er steeds meer van overtuigd geraakt, dat genezing hand in hand moet gaan met inzicht in en verwerking van de emotionele knelpunten in je leven.
Zoals ik hiervoor al schreef ontstaan je heftigste allergieën meestal door valkuilen van je ouders en/ of trauma’s die je op jonge leeftijd hebt meegemaakt. Via het werken met kernkwadranten kun je proberen te begrijpen waardoor de valkuilen van je ouders (of anderen die je pijn hebben gedaan), zijn ontstaan. Door te zien wat de uitdagingen en allergieën zijn van je ouders of de anderen die je pijn hebben gedaan, kun je proberen zo gericht mogelijk te werken aan je eigen ‘heling’.

Begrip voor, en hantering van je allergieën

Vaak is het begrijpen van de ander onvoldoende, want uiteindelijk is het enige doel dat je jezelf en je leven wilt leren begrijpen en hanteren. Je blijft in je leven vaak mensen tegenkomen, die enigszins vergelijkbare of juist tegengestelde problemen hebben als (één van je) ouders**. Het kan ook zijn dat je mensen opzoekt, die net wat meer inzicht hebben verworven in hun eigen problemen, dan je ouders hadden. Zo probeer je ook verder te komen met je eigen zoektocht naar evenwicht rond de thema’s die in jouw leven spelen.
** Lees bij ‘ouders’ overal ook: ‘of anderen die je pijn hebben gedaan of waar je problemen mee hebt’.

Relatie met een tegengestelde persoonlijkheid als je ouder(s)

Als je mensen zoekt die (een) tegengesteld(e) problemen/ persoonlijkheid hebben als je ouders, dan is er in die relatie vaak sprake van hetzelfde gebrek aan ‘evenwicht’ als in je relatie met je ouder(s). Die tegengestelde problemen kunnen echter veel heftiger zijn dan het oorspronkelijke probleem met of van je ouders!! Daarom is je opvoeding misschien wel de aanleiding voor je keuze van een partner met een tegenovergestelde kernkwaliteit, maar niet de feitelijke oorzaak van de heftige problemen die je in je latere leeftijd tegen kan komen vanwege de valkuilen en allergieën van je partner!
Misschien zoek je er wel een uitdaging in om dieper in contact te komen met bepaalde problemen. Of misschien ben je te naief geweest en heb je niet willen luisteren naar allerlei signalen van mensen in je omgeving, dat je op moest passen met die vrienden/ partner etc.
Het is voor elk kind belangrijk om een opvoeding te krijgen waarin het leert kritisch te kijken, weerbaar te worden en zelfvertrouwen op te bouwen in het oplossen van problemen. Dit kan echter heel moeilijk zijn voor ouders die ‘kwetsbaar zijn’ als sterke allergie hebben.

Allergieën van ouders die oorlog hebben meegemaakt

Personen uit de generatie die ouders hebben, die de oorlog hebben meegemaakt, hebben een grote kans dat hun ouders kwetsbaarheid en/ of machteloosheid als allergie hebben. In een oorlog is elk mens kwetsbaar en machteloos! Die generatie zal hun kinderen relatief vaak óf te beschermd hebben opgevoed tot wat naïeve volwassenen óf te hard hebben opgevoed.
Beschermde opvoeding: Het is vaak makkelijker te begrijpen dat ouders hun kinderen te beschermd opvoedden, om ze de veiligheid te laten ervaren die ze zelf zo erg gemist hebben, dan om te begrijpen dat ouders hun kinderen hard hebben opgevoed.
Harde opvoeding: Via die harde opvoeding streefden ouder(s) waarschijnlijk na dat hun kinderen weerbaarder werden dan zijzelf waren, toen ze in de oorlog terecht kwamen. In de harde opvoeding die ze aan hun kinderen gaven zagen ze bij hun kinderen waarschijnlijk iets terug van hun eigen (oorlogs)pijn. Hun intentie was waarschijnlijk om hun kinderen weerbaar te maken tegen de harde buitenwereld en dus lieten ze hun kinderen alvast ‘wennen’ aan de pijn. De hardheid van die opvoeding legden ze vermoedelijk zelden uit aan hun kinderen, omdat die sterk te maken had met hun eigen onverwerkte oorlogstrauma’s. Het onbegrip en de angst van hun kinderen was waarschijnlijk verwarrender en confronterender voor de ouder(s) dan ze aankonden. Uit zelfbescherming zullen ze daar niet of nauwelijks over gepraat hebben.
Opvoeding die een mix is van allerlei invloeden: Maar veelal zullen ouders hun onverwerkte (oorlogs)trauma’s nauwelijks bewust zijn geweest, want verdringing van pijnlijke herinneringen is op de korte termijn vaak de beste zelfbescherming en ook een eis die collectief ‘het beste werd gevonden’ in de periode na de oorlog. Alle onverwerkte pijn leidt op den duur tot onevenwichtigheid in je eigen leven en je lijf, waardoor waarschijnlijk later ziekteprocessen ontstaan. In traumatische processen kan ook projectie en identificatie optreden. Ook dat is uiterst verwarrend voor de kinderen van getraumatiseerde ouders. De onverwerkte pijn van ouders leidt daardoor ook tot emotionele allergieën en ziekteprocessen van de naoorlogse generatie en weer van hun kinderen. Verwerking en bewustwording is daarom, mijns inziens, essentieel om je gezondheid te ondersteunen. (Zie ook verwante onderwerpen in deze website.)

Een ander voorbeeld van een allergie van ouders die de oorlog hebben meegemaakt is ‘onberekenbaarheid’. Het leven kon zeer onverwachte wendingen krijgen in de oorlog. Die ouder(s) kunnen ‘stabiliteit’ als kernkwaliteit hebben ontwikkeld, maar als valkuil ‘starheid’. De bijbehorende uitdaging kan flexibiliteit zijn, maar die uitdaging was voor de generatie van ouders die de oorlog hebben meegemaakt, vaak uiterst moeilijk! Als reactie op de starheid van je ouders, kies je bijvoorbeeld een zeer creatieve partner, met veel vernieuwende ideeën. Een valkuil van creativiteit kan echter onberekenbaarheid zijn. Het zoeken van een tegengestelde partner, kan te maken hebben met je eigen zoektocht om een balans te leren vinden tussen onberekenbaarheid en flexibiliteit en je behoefte aan stabiliteit.
Uiteindelijk vind je vaak pas echte balans in je leven als je je eigen allergie(ën) hebt weten te overwinnen. Omdat die allergie vaak gepaard is gegaan met (diepe) pijn in je jeugd, is dit geen gemakkelijke opgave!

Gezondheidswinst

Ik ben ervan overtuigd dat het krijgen van inzicht in je zoektocht naar evenwicht tussen de thema’s in je leven en het leren overwinnen van je allergieën gepaard kan gaan met gezondheidswinst. Maar het zal duidelijk zijn dat niet alle gezondheidsproblemen nog omkeerbaar zijn! Ook emotionele schade is niet altijd ’te helen’, maar misschien kan de pijn wel leefbaarder worden….
Zelfs als je een ongeneeslijke ziekte hebt, is het leren begrijpen van ‘de zoektocht van jouw leven’ mogelijk waardevol om met meer vrede je dood onder ogen te zien.
Naast het werken met kernkwadranten, kan bijvoorbeeld het schrijven van je biografie en een globale biografie van je ouders, behulpzaam zijn bij het krijgen van begrip voor jezelf en je levensweg. Ook ‘familie-opstellingen’ kunnen behulpzaam zijn om de pijn van je ouders beter te leren begrijpen. Zoek een werkwijze die bij jezelf en jouw levensweg passen!

Verwante onderwerpen in deze website:

Informatie die meer duidelijkheid kan geven over je eigen allergieën en/ of over de valkuilen van je ouders stressvermindering.
** Lees bij ‘ouders’ overal ook: ‘of anderen van wie je het gedrag als pijnlijk hebt ervaren’.