Over hyperventilatie staat al veel vermeld in het artikel over de theoretische achtergrond van de Buteyko ademhalingsmethode. Bij stress, vermoeidheid en slapeloosheid ontstaat, mede door een te intensieve ademhaling, een te zuur milieu in de hersenen. Die raken hierdoor erg geprikkeld en daardoor wordt je gevoeliger voor spanningen en nervositeit, word je vermoeid en/of ontstaat slapeloosheid. Ook voeding kan (een deel van) de oorzaak zijn van een te zuur milieu in het zenuwstelsel/ de hersenen. Zie ook oorzaken bij de Buteyko theorie.

Symptomen bij te intensieve ademhaling en/ of
hyperventilatie:

• Angst, nervositeit, snel geprikkeld zijn
• Spanning voelen in de keel, droge keel, brok in keel, stemproblemen
• Slapeloosheid
• Moeheid, al ’s morgens bij het wakker worden. Snel moe na inspanningen.
• Seks: vaak te moe of buitensporige opgewondenheid
• Kortademigheid, benauwdheid, luchthappen, pseudo-astma
• Duizeligheid
• Harde geluiden slecht verdragen, oorsuizingen
• Lichtgevoeligheid, onscherp zicht tot visuele hallucinaties toe
• Verdoofd gevoel, tintelingen met name in handen en voeten
• Hartkloppingen en ritmestoornissen
• Bleekheid, koude handen en voeten, snel blozen
• Stemmingswisselingen

Oorzaken

Vaak is te intensief ademhalen het gevolg van langdurige spanning die geen andere
uitlaatklep vond. In onze westerse cultuur ontkomt bijna niemand aan stress, onder andere door het hoge levenstempo, continu geluiden en andere prikkels, lichamelijke stress door luchtvervuiling, door teveel eten, door te weinig ontspannend bewegen, veel additieven in de voeding etc etc. Door stress ga je altijd meer ademhalen, omdat het stresshormoon adrenaline de luchtpijp verwijdt. (Sommigen houden juist hun ademhaling in bij angst. Vanuit de Buteyko theorie gezien, is dit -tijdelijk- een zinvolle reactie!)
Als je gedurende lange tijd te intensief ademhaalt, dan past het ademhalingscentrum zich daaraan aan en wordt het dus een ‘gewoonte’. Sommigen zijn van nature al gevoelig voor spanningen, anderen hebben een tijd zeer intensief geleefd/ gewerkt/ heftige emoties te verduren gehad en het lichaam is gewend geraakt aan een nieuwe, ongezonde balans in het ademhalingscentrum.
In het stuk over de theoretische achtergrond van de Buteykomethode stond al dat er spanning ontstaat in het zenuwstelsel door een laag koolzuurgehalte. Dus door stress ga je te intensief ademhalen, hierdoor ontstaat een koolzuurtekort wat de spanning in het zenuwstelsel verhoogt en hierdoor ga je nog intensiever ademhalen.

Gevolgen

Bij sommige mensen raakt door het zure milieu in de hersenen de hormoonhuishouding ontregeld. De hormoonhuishouding wordt gecoördineerd door de hypofyse en hypothalamus, twee organen in de hersenen. Een ontregelde hormoonhuishouding kan zich bijvoorbeeld uiten middels klachten van het premenstrueel syndroom (PMS). Ook de aanmaak van de bijnierhormonen, zoals de stresshormonen adrenaline en cortisol, kunnen ontregeld raken. Er zijn veel lichamelijk gevolgen van stress. Bij allergieën is er vaak een tekort aan cortisol. (Als medicatie bij allergie krijg je vaak corticosteroïden voorgeschreven, dit is de synthetische vorm van het bijnierhormoon)
Een verhoogde cortisolspiegel in het zenuwstelsel zie je onder andere bij mensen met burnout of een klacht als depressie. Om uit deze vicieuze cirkel te komen is het goed om de koolzuurspiegel in het zenuwstelsel te verhogen met de ademhalingsmethode van Buteyko. Ook inname van extra vitaminen, mineralen en/ of kruiden kan hierbij zinvol zijn om rust te brengen in het zenuwstelsel.
De hormonen regelen heel veel processen in het lichaam. Bovengenoemde voorbeelden van mogelijke gevolgen van ontregelde hormoonhuishouding kunnen nog met vele andere voorbeelden worden uitgebreid! Welke klacht er ontstaat is afhankelijk van je totale gezondheid/ erfelijke zwaktes. Eén oorzaak: een te laag koolzuurgehalte in de hersenen, kan bij verschillende mensen totaal andere gevolgen hebben.

Slapeloosheid en vermoeidheid

Slapeloosheid kan ook ontstaan uit een ontregeld zenuwstelsel, met bijvoorbeeld een verhoogde cortisolspiegel. De Buteykomethode heeft bij veel mensen met slapeloosheid, die gerelateerd is aan (oude) stress, goede resultaten. Ook bij slaapapneu en snurken kan de Buteyko ademhalingsmethode een belangrijke bijdrage leveren aan de verbetering van de slaap en daarmee van de hele gezondheid. Snurken en slaapapneu leidt vaak tot een minder goede slaap, waardoor men vermoeid wakker wordt. Om maar niet te praten van degenen die slaapproblemen krijgen door hun snurkende partners!
Vermoeidheid
Vermoeidheid heeft met het effect van Bohr te maken (zie theoretische achtergrond Buteyko methode, Bohr). Mensen die last hebben van chronische vermoeidheid, bewegen vaak weinig omdat ze daar geen energie voor hebben. Daardoor vinden er ook weinig verbrandingsprocessen plaats en ontstaat er weinig van het restproduct bij verbranding: koolzuur. Weinig koolzuur in het bloed heeft als gevolg dat de rode bloedcellen weinig zuurstof afgeven aan de cellen waarin verbranding moet plaatsvinden. Te weinig zuurstof bij verbrandingsprocessen heeft als gevolg dat de verbranding niet goed verloopt, vergelijk het bijvoorbeeld met een vuurtje waarbij te weinig zuurstof komt waardoor er veel roet ontstaat. Een slecht verlopende verbranding geeft tot wel 20 keer minder bruikbare energie voor bijvoorbeeld spieren, dan bij goed verlopende verbrandingsprocessen ontstaat. De roet is vergelijkbaar met de afvalstoffen die in het lichaam ontstaan en die een pijnlijk vermoeid gevoel veroorzaken. Doordat je zo weinig energie hebt, ga je nog minder bewegen. Als je toch intensiever gaat bewegen, loop je het risico buiten adem te raken en zo weer alle koolzuur te verliezen die je net opbouwde. Ook hierbij ontstaat een vicieuze cirkel. De Buteyko methode zou je ‘sporten op je stoel’ kunnen noemen; het verhoogt wel het koolzuur in het bloed, maar je raakt er niet buiten adem van.

Nervositeit

Als nervositeit een rol speelt bij je klachten, zoals bij hyperventilatie en slaapklachten, is het belangrijk om goed voor ogen te houden dat je “niets moet”. Mensen met slaapklachten zijn vaak mensen die maar door willen blijven hollen, bijv. uit ambitie of angst dat anderen ontevreden over hen zullen zijn. Hyperventilatie komt vaker voor bij mensen die willen voldoen aan de eisen die de omgeving hen stelt; angst kan hierbij een rol spelen. Men wil graag iedereen te vriend houden of tevreden stellen. Maar sommige mensen uit je omgeving kunnen daar misbruik van gaan maken. Streef naar een tevreden gevoel over de manier waarop je je ingezet hebt voor je taak of voor een ander, probeer het streven naar tevredenheid van de ander los te laten/ bij de ander te laten.
Let erop dat je keuze om een nieuwe ademhalingstechniek te gaan leren geen nieuw probleem creëert!
Bijna iedereen wilde gisteren van al zijn problemen verlost zijn. Vermijd dat je obsessief gaat oefenen. De ademhalingstechniek is dan weer een extra ‘moeten’.
Voor mensen die de neiging hebben te verkrampen (zoals mensen met hyperventilatie) en die te weinig ruimte nemen voor hun emotionele behoeftes, is het belangrijk dat de oefeningen niet als ‘verstikkend’ worden ervaren. Het is bijvoorbeeld goed om bij het oefenen ruimte te voelen in je mond en in je longen. Die ruimte creëer je van binnenuit en niet met behulp van je spieren!

Behandeling in de praktijk, wat is wel en wat is niet mogelijk?

Een ademhalingstechniek leren van papier heeft het risico dat je op een verkeerde manier bezig gaat. Bij ernstige klachten als astma en longemfyseem is het in ieder geval belangrijk om advies te vragen aan een gespecialiseerde Buteyko trainer zie www.buteyko.nl. Bij minder ernstige klachten heb ik voldoende ervaring met de methode en kan ik het ook aanvullen met andere natuurgeneeskundige (voedings)adviezen, vitaminen, mineralen en kruiden. Bij hyperventilatie is het ook essentieel om naar de emotionele kant van de klachten te kijken. Veel mensen met hyperventilatie kunnen de sterke focus op ademhaling niet goed hanteren; ze willen alles te perfect doen. Anders ademhalen kan dan een nieuwe valkuil worden, wat ze misschien niet perfect genoeg kunnen. Een totale aanpak van emotionele en andere problemen leidt bij hyperventilatie tot de snelste resultaten.

Verwante onderwerpen op deze website:

Als u meer aandacht wilt besteden aan emotionele oorzaken en mogelijke oplossingen voor slaapproblemen en nervositeit, dan kunt u hier een oriënterend overzicht vinden van methodes waarmee op praktijk de Merel wordt gewerkt: Emoties, als u er soms last van hebt

Meer informatie over de Buteyko methode vindt u op de volgende pagina’s:
Korte basisinformatie over de Buteyko ademhalingstherapie, Hyperventilatie en de Buteykomethode  en Buteyko en ademhaling door de neus